Overeenkomst van opdracht

De overeenkomst van opdracht is volgens de wet (voor de liefhebber: artikel 7:400 van het Burgerlijk Wetboek): de overeenkomst waarbij de ene partij, de opdrachtnemer, zich jegens de andere partij, de opdrachtgever, verbindt anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaamheden te verrichten die in iets anders bestaan dan het tot stand brengen van een werk van stoffelijke aard, het bewaren van zaken, het uitgeven van werken of het vervoeren of doen vervoeren van personen of zaken.

Hieronder vallen dus onder andere dus geen arbeidsovereenkomsten en overeenkomsten van aanneming (want daarmee breng je een werk van stoffelijke aard tot stand).

De wettelijk bepalingen die van toepassing zijn op de overeenkomst van opdracht zijn van zogeheten aanvullend recht. Dit betekent dat deze bepalingen met name zijn bedoeld voor de situaties waarin opdrachtnemer en opdrachtgever zelf niet specifiek iets hebben afgesproken. Als partijen wel afspraken hebben gemaakt, dan gelden in principe die afspraken boven de in de wet geregelde (algemene) bepalingen. Dit op basis van de bepalingen van het contractenrecht.

Wat moet er in een overeenkomst van opdracht staan?

Indien opdrachtnemer en opdrachtgever zelf een overeenkomst van opdracht aangaan en opstellen, is het in ieder geval belangrijk dat de opdracht duidelijk wordt omschreven. Dit omdat partijen elkaar dan makkelijker kunnen aanspreken op het eventueel niet nakomen van bepaalde verplichtingen.

Voor een opdrachtgever is het toegestaan om aanwijzingen te geven hoe de opdracht moet worden uitgevoerd. Pas hierbij wel op dat de aanwijzingen niet zo dwingend zijn dat er sprake is van een zogeheten gezagsverhouding tussen opdrachtnemer en opdrachtgever. In dat geval zou de opdrachtnemer zich namelijk op een bepaald moment op het standpunt kunnen stellen dat er sprake is van een arbeidsovereenkomst. Anders gezegd: omschrijf de inhoud van de opdracht, maar spreek niet af op welke wijze, plaats en/of met welk materiaal de opdracht moet worden uitgevoerd. De opdrachtnemer dient hieraan zoveel als mogelijk zelf invulling te geven.

Vanzelfsprekend is het ook aan te raden om af te spreken wat de opdracht de opdrachtgever zal gaan kosten. Een vaste prijs of een uurtarief, neem het in de overeenkomst op en wees daarin heel duidelijk. In de praktijk gaat het hierop nogal eens mis. Denk ook aan het maken van afspraken over eventueel meer- en/of minderwerk en het maken van concrete afspraken over een leverdatum en de geldende betalingsvoorwaarden (leg ook vast wat er zal gelden als er niet op tijd zal worden betaald, denk aan verschuldigde (wettelijke of handels) rente en bijkomende (buitengerechtelijke) incassokosten).

Voornoemde punten zijn vrij standaard en kunnen om die reden ook in de algemene voorwaarden van (bijvoorbeeld) de opdrachtgever worden gegoten. Houd er hierbij rekening mee dat de opdrachtnemer niet ook zijn algemene voorwaarden van toepassing verklaart. Hier kan iets in de algemene voorwaarden over worden opgenomen.

Het uitgangspunt bij de overeenkomst van opdracht is dat over het algemeen van de wettelijke bepalingen kan worden afgeweken. Dit geldt niet als de opdrachtgever een natuurlijk persoon is. Voor die situaties gelden specifieke in de wet opgenomen beschermende bepalingen.

Kort en goed: het is dus aan te raden om een standaard overeenkomst van opdracht op te stellen en daarnaast algemene voorwaarden te hanteren. Op die manier zijn altijd de belangrijkste punten van de opdracht tussen partijen vastgelegd en kan daar later geen onduidelijkheid over bestaan.

Voordelen van een overeenkomst van opdracht

Het grootste voordeel van een overeenkomst van opdracht is dat alle afspraken helder zwart op wit staan. Beide partijen weten wat er wordt verwacht en wat de wederzijdse rechten en plichten zijn. Mochten er problemen ontstaan, dan kan de overeenkomst juridische duidelijkheid geven.

Voor de opdrachtgever is het daarnaast ook een voordeel dat hij de opdrachtnemer niet door hoeft te betalen tijdens ziekte of vakantie en dat hij geen bijdrage hoeft af te staan aan sociale verzekeringen, zoals wel het geval is wanneer er sprake is van een arbeidsovereenkomst. In dit kader is het, zoals hierboven al geschreven, van groot belang dat de overeenkomst duidelijk bepaalt dat er geen sprake is van een dienstverband in loondienst.

Voor de opdrachtnemer heeft de overeenkomst van opdracht als voordeel dat hij de vrijheid behoudt om zijn werk naar eigen inzicht en tijd uit te voeren. Daarnaast staat het de opdrachtnemer vrij om werkzaamheden te verrichten voor meerdere opdrachtgevers.

Om wat houvast te bieden bij de inrichting en uitvoering van de overeenkomst van opdracht, zetten wij hieronder wat praktische tips voor u op een rijtje:

1. Voorvraag: wat houdt de samenwerking in en is dat mogelijk met een overeenkomst van opdracht?
   Toets altijd of de relatie daadwerkelijk te kwalificeren is als een overeenkomst van opdracht en geen verkapte arbeidsovereenkomst. Omstandigheden die op een arbeidsovereenkomst kunnen wijzen zijn: de lange duur van de overeenkomst(en), een omvang van de overeenkomst die (nagenoeg) fulltime is en een opdrachtnemer die activiteiten verricht die behoren tot de kernactiviteiten van het bedrijf. Wees in die gevallen extra alert. Zorg er als opdrachtgever voor dat de potentiële kandidaat helder voor ogen heeft welke (ook fiscale) gevolgen de wet verbindt aan het sluiten van een overeenkomst van opdracht.
2. Gebruik een modelovereenkomst van de Belastingdienst
   De Belastingdienst heeft op de website verschillende modelovereenkomsten gepubliceerd. Dit zijn algemene overeenkomsten en specifieke overeenkomsten voor verschillende branches en beroepsgroepen. De geel gemarkeerde bepalingen uit deze overeenkomsten mogen niet aangepast worden. De overige bepalingen uit de overeenkomst mogen geen tegenstrijdigheden opleveren ten opzichte van de geel gemarkeerde teksten. De Belastingdienst handhaaft momenteel zeer terughoudend, namelijk alleen als sprake is van een ‘kwaadwillende’. Daarvan is sprake als partijen (opzettelijk) een situatie van schijnzelfstandigheid laten ontstaan of laten voortbestaan. Dat betekent dat u weinig te vrezen heeft als er gewerkt wordt met een goede overeenkomst en de feitelijke uitvoering hierop aansluit.
3. Zorg ervoor dat theorie en praktijk op elkaar aansluiten
   Als een goede overeenkomst van opdracht is gesloten, zorg er dan steeds voor dat deze de daadwerkelijke relatie juist weergeeft en dat de feitelijke uitvoering hierop aansluit. Probeer arbeidsrechtelijke termen in de overeenkomst van opdracht te vermijden.
4. Ga een overeenkomst voor bepaalde tijd aan
   Sluit overeenkomsten voor bepaalde tijd van maximaal 12 maanden. Neem ook een tussentijdse opzegmogelijkheid op, met bijvoorbeeld een opzegtermijn van één maand.
5. Omschrijf de opdracht duidelijk
   Het is als opdrachtgever belangrijk om ‘de opdracht’ in de overeenkomst zo duidelijk mogelijk te omschrijven. Zo kan de opdrachtgever tijdig bijsturen als de opdrachtnemer zich niet aan de gegeven opdracht houdt.
6. Spreek een uur- of dagtarief af, geen vaste maandvergoeding
   Spreek een uurtarief of dagtarief af (exclusief btw). De opdrachtnemer krijgt immers alleen betaald voor de daadwerkelijk gewerkte uren, dus niet tijdens ziekte en vakantie. Neem bij voorkeur geen vaste maandvergoeding op, omdat dit lijkt op het salaris van een werknemer wat veelal ook maandelijks wordt uitbetaald. De opdrachtnemer brengt vervolgens (maandelijks) de gewerkte uren bij de opdrachtgever in rekening door middel van een factuur.
7. Laat ruimte voor meerdere opdrachtgevers en neem dat ook op in de overeenkomst
   Het verrichten van werkzaamheden voor meerdere opdrachtgevers wijst op een overeenkomst van opdracht en op ondernemerschap.
8. Maak goede afspraken over aansprakelijkheid en verzekeringen
   De opdrachtnemer is volledig aansprakelijk voor het uitvoeren van de opdracht. Doet hij iets verkeerd en lijdt de opdrachtgever daardoor schade, dan dient de opdrachtnemer de schade te vergoeden. Check ook of de opdrachtnemer een verzekering heeft en neem in de overeenkomst op dat de opdrachtnemer op eerste verzoek van opdrachtgever dient aan te tonen dat de premies voor de verzekering ook wordt voldaan.
9. Laat de opdrachtnemer zijn eigen hulpmiddelen gebruiken
   Opdrachtnemers gebruiken hun eigen hulpmiddelen. Mocht een opdrachtnemer daar niet over beschikken of het vanuit veiligheidsoogpunt onmogelijk zijn, dan kan de opdrachtgever hulpmiddelen ter beschikking stellen. Hier moet wel een vergoeding tegenover staan (bijvoorbeeld een korting op het uurtarief).
10. Maak eventueel gebruik van algemene voorwaarden
    Werkt een opdrachtgever regelmatig met opdrachtnemers, dan kan er voor worden gekozen om te werken met algemene voorwaarden. Deze voorwaarden dienen dan op de overeenkomst van toepassing te worden verklaard en als bijlage aan de overeenkomst te worden gehecht.

Juridisch hulp bij een overeenkomst van opdracht

Wilt u een overeenkomst van opdracht opstellen? Of heeft u zo’n overeenkomst gekregen en wilt u deze laten controleren op juistheid? Dan staan wij u graag bij. Door onze juridische kennis en ervaring zorgen wij er voor dat alle belangrijke factoren in uw overeenkomst van opdracht zijn opgenomen. Zo bent u er zeker van dat uw overeenkomst juridisch in orde is, zodat u sterk staat wanneer zich onverhoopt problemen voordoen. Heeft u vragen of wilt u advies? Neem dan gerust eens contact met ons op.