Contactbreuk

Als er een overeenkomst tussen partijen wordt gesloten is het natuurlijk de bedoeling dat de daarin opgenomen afspraken volledig worden nagekomen. Maar dat gebeurt niet altijd. In sommige gevallen neemt een contractspartij het niet zo serieus met de gemaakte afspraken. In dat geval wordt er contractbreuk gepleegd. Maar wat betekent contractbreuk precies en welke mogelijkheden zijn er voor de andere partij als dit gebeurt?

Wat is een contractbreuk?

Contractbreuk betekent het niet-nakomen van de afspraken die in een contract zijn gemaakt tussen de daarbij betrokken partijen. Anders gezegd: het betreft het schenden van overeengekomen verplichtingen. Juridisch wordt in dat geval dan gesproken van ‘wanprestatie’.

Voorbeelden van contractbreuk zijn: het niet, niet-tijdig of niet-volledig betalen van een afgesproken prijs of het niet leveren van een bepaald product of op andere wijze het niet deugdelijk nakomen van afspraken.

Indien één van de partijen wanprestatie levert (‘de schuldenaar’) heeft de andere partij (‘de schuldeiser) binnen het contractenrecht enkele instrumenten om daar tegen op te treden. De gevolgen van het niet nakomen van afspraken zijn geregeld in het Burgerlijk Wetboek. Zo kan er om nakoming worden gevraagd, kunnen de eigen verplichtingen worden opgeschort en kan de overeenkomst in sommige gevallen geheel of gedeeltelijk worden ontbonden, waarbij – al dan niet in combinatie met één van de genoemde mogelijkheden – om schadevergoeding kan worden gevraagd. Welke mogelijkheid in een bepaalde situatie het beste kan worden toegepast, is afhankelijk van de omstandigheden en feiten van het desbetreffende geval. Hieronder zullen een aantal van deze mogelijkheden verder worden toegelicht.

Nakoming vragen bij contractbreuk, ingebrekestelling en verzuim

Iedere schuldeiser heeft in de eerste plaats recht op nakoming. Als er nakoming wordt gevorderd dan betekent dit dat aan de schuldenaar wordt gevraagd om de verplichtingen alsnog op de afgesproken wijze na te komen. Het komt er op neer, dat de schuldenaar alsnog moet doen wat er is afgesproken. Het vorderen van nakoming is alleen mogelijk wanneer nakoming feitelijk nog mogelijk is. Veelal wordt nakoming via een zogeheten ‘ingebrekestelling’ gevorderd. Een ingebrekestelling is ook nodig voor het intreden van het zogeheten ‘verzuim’.

Een ingebrekestelling is een schriftelijke verklaring die een aanmaning c.q. sommatie of aanzegging bevat om binnen een redelijke termijn alsnog te presteren. Als de schuldenaar niet voldoet aan hetgeen in de aanmaning is opgenomen, dan treedt het verzuim in. Wat een redelijke termijn is, dient per geval te worden beoordeeld. Het komt er op neer, dat een ingebrekestelling feitelijk dus een voorwaarde is voor het laten ontstaan van het verzuim van de schuldenaar. Overigens kent de wet ook een aantal situaties waarin het verzuim direct intreedt.

Opschorting van eigen verplichtingen

Als een schuldenaar zijn verplichtingen uit een overeenkomst niet of niet tijdig nakomt, is de schuldeiser bevoegd zijn eigen verplichtingen opschorten. Dit betekent dat de schuldeiser het uitvoeren van zijn eigen prestatie uit een overeenkomst uitstelt totdat de schuldenaar alsnog nakomt. Opschorting is pas mogelijk in het geval er sprake is van een opeisbare vordering (er dient dus wel een vordering te zijn). Uit de wet volgt, dat opschorting alleen mogelijk is als de tekortkoming de

opschorting rechtvaardigt. In een voorkomen geval kan het onredelijk zijn om op te schorten. Dat is bijvoorbeeld het geval als het gaat om een zeer geringe tekortkoming aan de kant van de schuldenaar.

Ontbinding van de overeenkomst

Wanneer een schuldenaar zijn verplichtingen uit de overeenkomst niet nakomt én in verzuim is geraakt, kan de schuldeiser de overeenkomst geheel of gedeeltelijk ontbinden. De wet bepaalt, dat door elke tekortkoming in de nakoming van een afspraak de mogelijkheid tot ontbinding geeft, tenzij de tekortkoming een ontbinding niet rechtvaardigt (de tekortkoming is van te geringe betekenis). Denk hier bijvoorbeeld aan de situatie dat 1 dag te laat is betaald.

Bij ontbinding moeten de prestaties die tussen partijen eventueel over en weer zijn verricht ongedaan worden gemaakt. Als verkoper al een bepaald product heeft geleverd en de koper weigert te betalen, dan kan verkoper de koop ontbinden. In dat geval dient koper het ontvangen product terug te leveren. Verkoper heeft dan niet langer recht op betaling van de koopprijs.

Schadevergoeding eisen

Zoals eerder gezegd, is het uitgangspunt dat elke schuldeiser in de eerste plaats recht heeft op nakoming van de gemaakte afspraken. In het geval er sprake is wanprestatie heeft de schuldeiser ook de mogelijkheid om in plaats van nakoming schadevergoeding te vorderen. Er zijn verschillende vormen van schadevergoeding.

Als schadevergoeding naast nakoming wordt gevorderd wordt dat juridisch ‘aanvullende’ of ‘bijkomende’ schadevergoeding genoemd. Als er in plaats van de overeengekomen prestatie schadevergoeding wordt gevorderd, wordt gesproken van ‘vervangende schadevergoeding’. Per geval zal moeten worden beoordeeld of een schadevergoeding kan worden gevorderd.

Andere mogelijkheden?

Soms is het mogelijk om ook vernietiging van een overeenkomst te vorderen. Vernietiging is alleen op grond van de in de wet genoemde grondslagen mogelijk. Bekende vernietigingsgronden zijn onder andere bedreiging, bedrog, misbruik van omstandigheden en dwaling. Vernietiging heeft in beginsel terugwerkende kracht. Dit betekent dat de overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan.

Is een contractbreuk bij specifieke gevallen toegestaan?

Het spreekt voor zich dat een contractbreuk vrijwel altijd niet is toegestaan. Maar er bestaan altijd uitzonderingen op de regel. Zo kan wanprestatie als gevolg van overmacht, ingeval van onvoorziene omstandigheden of vanwege de redelijkheid en billijkheid minder verstrekkende gevolgen hebben. In een voorkomend geval zal moeten worden bepaald of een beroep op overmacht of onvoorziene omstandigheden tot de mogelijkheden behoort.

Juridische hulp nodig?

Zoekt u juridische hulp? Neem dan vrijblijvend contact op met Smit & Smit Advocaten voor een adviesgesprek. Ons team van advocaten staan voor u klaar bij het vinden van de juiste oplossing.