Een advocaat (ook raadsman of raadsvrouw) behartigt de juridische belangen van een cliënt, adviseert en staat de cliënte in een procedure bij met raad en daad.
Adviseren
Een advocaat kan je adviseren als er sprake is van een juridisch probleem, denk bijvoorbeeld aan een probleem met een bedrijf of tussen twee partijen of ingeval van een dreigend ontslag. Maar ook is het verstandig om juridisch advies bij een advocaat in te winnen voordat er bepaalde stappen gezet worden, zodat er een weloverwogen en juridisch correcte beslissing kan worden genomen.
Verdediging
Bij gerechtelijke procedures neemt de advocaat de verdediging van de cliënt op zich. Een procedure wordt gevoerd bij de rechtbank en in hoger beroep bij het gerechtshof. De Hoge Raad is de hoogste gerechtelijke instantie van Nederland. Procedures bij de Hoge Raad zijn anders dan bij de rechtbank of het gerechtshof. De Hoge Raad beoordeelt of de uitspraken van de eerdere rechters juist zijn.
Bemiddeling
Veel advocaten zijn ook gespecialiseerd in bemiddelen. Het is de taak van een advocaat om te bezien of het treffen van een minnelijke regeling tot de mogelijkheden behoort. Partijen treden dan in onderhandeling. Een advocaat weet hoe de onderhandeling het beste kan worden ingezet. Bij een minnelijke regeling komen partijen zelf, dus zonder tussenkomst van een rechter, tot een oplossing van het geschil. Mediation vormt een alternatieve wijze van geschillenbeslechting.
Wat doet een pro deo advocaat?
Een pro deo advocaat staat zijn/haar cliënt bij op basis van financierde rechtsbijstand (ook wel toevoeging genoemd). Dit komt erop neer, dat de kosten van de advocaat door de overheid worden gefinancierd aan de hand van een puntensysteem. De cliënte betaalt enkel een zogeheten eigen bijdrage. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van het vermogen, inkomen en (gezin)samenstelling. Een advocaat is vrij om te kiezen of hij/zij pro deo zaken doet.
Hoe word je advocaat?
Als advocaat moet je met succes een rechtenstudie hebben afgerond. Als deze studie afgerond is, volgt een aanvullende, interne, opleiding van drie jaar als advocaat-stagiaire. Advocaten zijn verplicht zich in te schrijven bij de Nederlandse Orde van Advocaten (NOVA). Voor een advocaat gelden specifieke gedragsregels die nageleefd moeten worden. Een belangrijke verplichting voor een advocaat is de geheimhoudingsplicht.